Chọi Gà: Thú Chơi Dân Gian và Những Góc Khuất Ít Ai Biết
Chọi gà là một thú chơi dân gian mang trong mình sức sống mãnh liệt, tự nhiên, không cần sự bảo trợ từ phía nhà nước để tồn tại. Việc theo dõi đá gà thường được so sánh với sự thăng trầm đầy kịch tính trên sàn chứng khoán. Sức hút của trò chơi này không chỉ nằm ở yếu tố cá cược, mà còn ở những cảm xúc mãnh liệt, hấp dẫn mà nó mang lại cho người xem, từ sự mãn nhãn cho đến cảm giác hân hoan thỏa mãn.
Tuy nhiên, do đá gà thường đi liền với các hoạt động cá cược, nên những người tham gia chơi gà hiếm khi muốn lộ diện. Họa sĩ Lê Hưng, sau hơn một thập kỷ say mê với thú vui này, từng từ một người chơi nghiệp dư trở thành chuyên nghiệp, đã chia sẻ rằng anh từng phải trả giá không ít khi lâm vào cảnh thua cháy túi, mất hàng chục triệu đồng. Sau khi gia đình chuyển đến một không gian sống nhỏ hơn, anh đã quyết định từ bỏ niềm đam mê. Có lẽ chính vì đã rời xa thú chơi này mà anh mới sẵn sàng kể lại một cách chi tiết về trò chơi biến tấu đầy sắc đỏ đen này.
Những điều người chơi gà không bao giờ tiết lộ
Sinh ra ở Quốc Oai, Hà Tây, nơi mà theo lời Lê Hưng, "gặp gà chọi dễ hơn gặp gà ta", anh đã yêu thích gà từ khi mới lên 8-9 tuổi. Lớn lên, khi ra Hà Nội học tập và làm việc, niềm đam mê ấy vẫn không suy giảm. Anh dành thời gian để nuôi, luyện gà và mang chúng đi thi đấu mỗi khi có cơ hội. Giống như nhiều người Hà Nội khác, Hưng đã từng cải tạo sân thượng thành nơi nuôi dưỡng hàng chục con gà. Những ngày nghỉ, anh thường dẫn gà ra công viên hoặc bãi cỏ để chúng chạy bộ, giúp cơ thể săn chắc.
Tuy nhiên, việc nuôi gà trên sân thượng chưa bao giờ mang lại kết quả tốt như nuôi ở điều kiện tự nhiên, nơi chúng có thể uống sương và chạm chân xuống đất. Ngày trước, gà được nuôi chủ yếu bằng cơm và châu chấu. Ngày nay, để tạo ra “chiến kê” cường tráng, thực đơn đã được nâng cấp với thóc ngâm, thịt bò, và tránh dùng ngô vì dễ làm gà béo. Ở một số nơi, gà còn được bổ sung nước sâm Hàn Quốc, mật ong, thậm chí cả thịt cóc, tắc kè để tăng cường sức khỏe. Một số chủ nuôi còn đầu tư máy chạy bộ chuyên dụng cho gà, hay thuốc xoa bóp làm từ bã chè ngâm để làm dày da, chống chấn thương.
Gà tơ, khi đạt cân nặng từ 2,7kg-3,2kg, sẽ được chọn dựa trên dòng giống và các đặc điểm như vảy chân đều, lông óng mượt, mặt nhỏ, mắt sáng tinh anh. Sau khi được cho “mở mỏ” với gà phu để thử sức, chúng sẽ được nghỉ ngơi để phục hồi. Nếu bị ép thi đấu sớm, gà sẽ dễ nhát đòn, mất đi giá trị chiến đấu.
Sự biến tướng và những mưu mẹo
Thời xưa, mỗi hiệp đấu kéo dài 20 phút, nay tăng lên 30 phút, với 10 phút nghỉ giữa các hiệp. Dù đã có đồng hồ, nhiều nơi vẫn dùng cách buộc đồng xu vào chỉ treo trên que hương để tính giờ. Khi đồng xu rơi xuống, báo hiệu hết hiệp, âm thanh vang lên như tiếng chuông báo.
Chuyện gian lận trong đá gà không phải hiếm gặp. Một số chủ gà sử dụng thủ đoạn tàn ác như nhét diêm sinh vào bụng châu chấu, sau đó lén búng cho gà đối thủ ăn, khiến nó trở thành “gà mìn”. Nguy hiểm hơn, có người còn cho gà nhà mình ăn diêm sinh để giả vờ thua, rồi bất ngờ lật kèo, đặt cược vào gà đối thủ và thu về số tiền lớn.
Thị trường thuốc tăng lực, kích thích từ Thái Lan ngày càng bùng nổ, làm giảm giá trị truyền thống của đá gà. Trước kia, nếu gà bị phát hiện dùng doping, chúng sẽ bị loại ngay. Ngày nay, việc sử dụng thuốc gần như trở thành điều phổ biến, biến trò chơi thành cuộc đối đầu giữa các “chiến kê” phụ thuộc hóa chất.
Sự phát triển và những hệ lụy
Trước Tết Nguyên đán, các trại gà chọi miền Trung thường bước vào mùa kinh doanh sôi động nhất năm. Gà từ Thừa Thiên Huế, Phú Yên, Bình Định rất được ưa chuộng, nhờ điều kiện khí hậu nóng ẩm khiến chúng luôn hừng hực sức sống. Gà Bình Định, đặc biệt giống gà đất võ Tây Sơn, nổi tiếng về sức mạnh và độ bền bỉ.
Anh Nguyễn Tấn Hậu, chủ một trại gà ở Bình Định, chia sẻ rằng trại của anh thường xuất hàng chục con mỗi ngày ra Bắc, thậm chí còn nhận những đơn hàng lớn từ Trung Quốc. Có những khách hàng sẵn sàng trả giá gấp đôi để sở hữu lứa gà đẹp. Nhiều hộ gia đình tại địa phương đã bỏ nuôi heo, bò để chuyển sang nuôi gà chọi, cải thiện đời sống kinh tế.
Dù bị cấm, đá gà ăn tiền vẫn tồn tại một cách ngấm ngầm. Người chơi giờ đây di chuyển ra bãi sông hoặc các khu vực kín đáo để tổ chức. Họ cá cược bằng lời nói hoặc tín chỉ, sau đó thanh toán tại nhà, khiến việc kiểm soát càng thêm khó khăn. Điều này càng phổ biến khi đối tượng tham gia ngày càng mở rộng, không chỉ giới nông dân mà cả công chức thành thị.
